Τα προβλήματα όρασης πρέπει να αποκλειστούν όταν τα παιδιά δεν αντιδρούν κατάλληλα με το περιβάλλον τους. Τα περισσότερα φυσιολογικά παιδιά εμφανίζουν ωρίμανση των διαφόρων παραμέτρων της όρασης κατά ηλικιακά στάδια. Ωστόσο, είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι τα παιδιά δεν είναι ίδια, η φυσιολογική ποικιλία είναι μεγάλη και μερικά παιδιά κατακτούν βήματα στην ανάπτυξή τους σε διαφορετικές ηλικίες.

Στην γέννηση
Η όραση του νεογέννητου είναι φτωχά αναπτυγμένη. Ο άνθρωπος γεννιέται με προεξάρχουσα την αίσθηση της όσφρησης και της αφής, ώστε να προσανατολίζεται στην οικεία μυρωδιά της μητέρας του και να δέχεται το άγγιγμά της. Επίσης η ακοή του νεογέννητου είναι καλή, ώστε να ανταποκρίνεται σε απότομους, δυνητικά επικίνδυνους ήχους με ανησυχία, κλάμα και «έκκληση» για βοήθεια όποτε χρειάζεται.
Το νεογέννητο μπορεί να δει σε απόσταση περίπου 30 εκατοστών, ενώ πιο κοντά και πιο μακριά τα πράγματα γίνονται πιο θολά. Μπορεί να εστιάσει στο πρόσωπο της μάνας του ακριβώς στην απόσταση στήθους – ματιού της μητέρας, δηλαδή περίπου 30 εκατοστών. Στιγμιαία μπορεί να δείξει ότι ακολουθεί ένα αντικείμενο που κινείται αργά σε αυτήν την απόσταση.
Το αντανακλαστικό κλεισίματος των βλεφάρων λειτουργεί από τη γέννηση, δηλαδή το βρέφος βλεφαρίζει κάθε φορά που εκτίθεται σε δυνατό φως ή του ακουμπάμε το μάτι. Ως προς την συνεργασία των μυών των ματιών, τα μάτια του νεογέννητου είναι στιγμές που δεν συντονίζονται καλά, και μπορεί να φαίνεται να στραβίζουν.

Στον ένα μήνα
Το βρέφος συνεχίζει να βλέπει καλύτερα στα 30 εκατοστά, ιδιαίτερα εστιάζοντας σε πρόσωπα, εικόνες και λεπτομέρειες με έντονες αντιθέσεις μεταξύ άσπρου και μαύρου. Όταν είναι δεκτικό μπορεί να ακολουθεί ένα αντικείμενο με το βλέμμα του κατά 90 μοίρες. Αρχίζει να εμφανίζει δάκρυα.

Έως τριών μηνών
Έως τώρα το βρέφος εστιάζε σε λεπτομέρειες μιας εικόνας και όχι στο σύνολό της. Τώρα αρχίζει να αντιλαμβάνεται και να κοιτάζει στο σύνολο ενός αντικειμένου ή ενός προσώπου. Μπορεί να ακολουθήσει ένα φως, ένα πρόσωπο ή ένα αντικείμενο από τη μια μεριά στην άλλη (180 μοίρες). Η οπτική οξύτητα βελτιώνεται σταδιακά, οπότε μπορεί και βλέπει μακρύτερα. Αρχίζει να παρατηρεί και να χαζεύει τα χεράκια του.

Έως πέντε μηνών
Το βρέφος κοιτάζει τα χέρια του. Η οπτική οξύτητα έχει βελτιωθεί πολύ και μπορεί να εστιάσει σε πιο μακρινή απόσταση (μέτρων). Αναγνωρίζει οικεία πρόσωπα, το στήθος της μαμάς ή το μπιμπερό. Κοιτάζει τον εαυτό του στον καθρέφτη. Ξεκινά να απλώνει τα χεράκια του για να πιάσει αντικείμενα και προσπαθεί να τα φέρει στο στόμα. Ξεκινά η συνεργασία χεριού – ματιού. Χτυπάει παιχνιδάκι που κρέμεται μπροστά ή πάνω του.

Έως επτά μηνών
Έχει πλέον πληρέστερη ανάπτυξη της οπτικής οξύτητας. Βλέπει τα χρώματα πλήρως, κοιτάζει σε μεγαλύτερες αποστάσεις. Μπορεί να αναπτύσσει προτιμήσεις για συγκεκριμένα χρώματα, συνήθως έντονα, κόκκινα ή πορτοκαλί. Γυρίζει το κεφάλι του για να δει ένα αντικείμενο. Αγγίζει την εικόνα του μέσα στον καθρέφτη.

Έως 11 μηνών
Μπορεί να παρατηρήσει με τα μάτια του μικρό αντικείμενο. Αρχίζει να έχει αίσθηση του βάθους. Του αρέσει το παιχνίδι που κρύβεσαι και το κουκουτζά. Αυξάνεται η ικανότητά του να ακολουθεί με το βλέμμα του ένα αντικείμενο που κινείται γρήγορα.

Έως 14 μηνών
Μπορεί να τοποθετήσει σχήματα μέσα στις κατάλληλες τρύπες κουτιού. Το ενδιαφέρουν οι φωτογραφίες και οι εικόνες στα βιβλία. Αναγνωρίζει οικεία αντικείμενα και εικόνες στα βιβλία και μπορεί να δείχνει με το δάχτυλό του. Αναγνωρίζει το πρόσωπό του στον καθρέφτη.

Έως 24 μηνών
Μπορεί να εστιάσει σε αντικείμενα πολύ κοντά του αλλά και μακριά του. Κάνει γραμμούλες με μολύβι στο χαρτί και ίσως μιμηθεί ίσια γραμμούλα ή και κυκλική όταν του δείξουμε. Δείχνει με το δάχτυλο μέρη του σώματος εάν ρωτηθεί.

Έως 3 ετών
Το νήπιο μπορεί να αναγνωρίζει κάποια βασικά χρώματα. Η οπτική του οξύτητα είναι σχεδόν τέλεια, όπως του ενήλικα, δηλαδή 20/20. Αν του γράψουμε ένα σχήμα μπορεί να το αντιγράψει, κυρίως κύκλο και τετράγωνο.

Έως 6 ετών
Μέχρι να φτάσει το παιδί στο δημοτικό σχολείο, η όρασή του και η συνεργασία χεριού ματιού έχουν αναπτυχθεί πλήρως. Αναγνωρίζει αριθμούς και γράμματα, είναι έτοιμο να μάθει να διαβάζει. Έχει πλήρη αίσθηση της προοπτικής και του βάθους στις εικόνες, με αντικείμενα κοντά και μακριά. Χρησιμοποιεί με επιτυχία και λεπτές κινήσεις το ψαλίδι.

Πηγή: pediatros-thes.gr

Συγγραφέας: Στέλιος Παπαβέντσης MRCPCH DCH IBCLC 2011